ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสีผิว

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสีผิว

สีผิว

ชนิดของสีผิว

สีผิวปกติที่เห็นเป็นสีขาว สีเหลือง สีน้ำตาล หรือสีดำนั้น อันที่จริงเกิด จากการผสมของสีของสารต่างๆ ดังนี้

melanin สีน้ำตาล (brown) / ดำ

oxyhemoglobin สีแดง (red)

reduced hemoglobin สีเขียว (blue)

carotene สีเหลือง (yellow)

สีดำจะผสมกันเกิดเป็นผิวสีต่างๆ ดังภาพจำลอง

สีผิวปกติที่เห็นเป็นสีขาว สีเหลือง สีน้ำตาล หรือสีดำนั้น อันที่จริงเกิด จากการผสมของสีของสารต่างๆ ดังนี้ melanin สีน้ำตาล (brown) / ดำ oxyhemoglobin สีแดง (red) reduced hemoglobin สีเขียว (blue) carotene สีเหลือง สีดำจะผสมกันเกิดเป็นผิวสีต่างๆ ดังภาพจำลอง



การเปลี่ยนแปลงของสีในผิวหนัง

สีน้ำตาล/ดำ ซึ่งเป็นสีของ melanin ที่อยู่ที่ระดับหนังกำพร้านั้นจะเป็นสีหลักของสีผิว สามารถเกิดการเปลี่ยนแปลงได้ทั้งเพิ่มขึ้นหรือลดลงอันจะมีผลให้สีผิวเปลี่ยน แปลง เช่น ถ้ามีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น โดยมี melanin เพิ่มขึ้นในชั้นหนังกำพร้าซึ่งอาจเกิดสีเข้มขึ้นทั่วบริเวณ หรือบางบริเวณซึ่งจะทำให้เห็นเป็นรอยเข้ม สีน้ำตาลจนถึงดำ แต่ถ้า melanin อยู่ในหนังแท้ รอยเข้มจะเป็นสีคล้ำปนเขียวจนถึงสีเขียว เช่น mongolian spot ในเด็กแรกเกิด

สีแดง ซึ่งเป็นสีของ oxyhemoglobin สีนี้จะเข้มขึ้นเมื่อมีการขยายตัวของหลอดเลือด ถ้ามีการเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติจะเห็นผิวเป็นสีแดง

สีเขียว ซึ่งเป็นสีของ reduced hemoglobin ที่เปลี่ยนแปลงมาจาก oxyhemoglobin ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงบางอย่างในร่างดาย และการเปลี่ยนแปลงเช่นนี้ จะเกิดเฉพาะบางบริเวณ เช่น เป็นทั้งหน้าหรือทั้งมือ สีผิวหนังอาจเปลี่ยนเป็นสีคล้ำจนถึงสีเขียว แต่สีจะกลับเป็นปกติในเวลาอันสั้น ถ้า reduced hemoglobin นั้นยังอยู่ในหลอดเลือด แต่จะอยู่นานถ้า reduced hemoglobin นี้ออกนอกหลอดเลือดไปอยู่ใต้ผิวหนัง สีผิวจะเริ่มต้นเปลี่ยนเป็นม่วงคล้ำต่อมาจึงจะเป็นสีเขียว แต่เมื่อสีนี้ไปรวมกับสีอื่น เช่น สีของ melanin สีผิวอาจจะไม่เห็นเป็นสีเขียวแต่จะเห็นเป็นสีคล้ำหรือคล้ำปนเขียว หรือสีน้ำตาลคล้ายกับสี melanin ก็ได้

สีเหลือง จะเป็นสีของ bile pigment สีนี้มักจะไม่มีการเปลี่ยนแปลง ยกเว้นเกิดภาวะที่มีน้ำดีคั่ง หรือการรับประทานอาหารที่มีสาร carotene มาก เช่นมะละกอ ฟักทอง ปกติสีนี้จะถูกผสมกลมกลืน ไปกับสีอื่นหมดคือจะไม่เห็นสีเหลืองเด่นชัด แต่ถ้ามีปริมาณมากจึงจะทำให้เห็นสีเหลืองออกมาเด่นชัด และการเปลี่ยนแปลงนี้จะเกิดทั่วตัว

ดังนั้นการที่ผิวจะเข้มขึ้นเฉพาะบางที่หรือบางบริเวณซึ่งจะทำให้เห็น เป็นรอยเข้ม มักเกิดจากการที่สีของ melanin หรือ reduced hemoglobin เพิ่มขึ้น

ปัจจัยที่ก่อให้เกิดรอยเข้ม

สีของ melanin อิทธิพลที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงมีดังนี้

1. การสร้าง melanin เพิ่มขึ้นซึ่งอาจถูกกระตุ้นโดยแสงแดด หรือรอยดำจาการอักเสบ (post inflammatory hyperpigmentation) หรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนบางชนิด โดยปกติ melanin จะอยู่ในชั้นหนังกำพร้า แต่ในบางครั้งก็อาจพบอยู่ในชั้นหนังแท้ เช่น การเกิดฝ้า

2. มีการสะสม (accumulation) ของ melanin อันอาจเกิดจากการที่มีการสร้าง keratin มากขึ้น หรือ keratin ลอกหลุดช้า จนบางครั้งอาจเรียกว่า สีของ keratin เช่น การเกิด ichthyosis และการเกิดกระเนื้อ (seborrheic keratosis)

3. มีจำนวนของ melanocyte เพิ่มขึ้นทำให้ปริมาณของ melanin เพิ่มขึ้นได้ด้วย โดยอาจจะอยู่เฉพาะในหนังกำพร้าหรือหนังแท้หรือทั้ง 2 ตำแหน่ง เช่น การเกิดกระ (freckle) ขี้แมลงวัน (lentigo)

สีของ reduced hemoglobin (heme) สีจากฮีม

1. การเกิด heme ภายในหลอดเลือด เกิดจากการที่เสียความยืดหยุ่น ทำให้มีการขยายตัวผิดปกติในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง ซึ่งมีผลทำให้เกิดการคั่งค้างของเม็ดเลือด เช่น การเกิด telangiectasia มีผลทำให้ปริมาณ heme ในบริเวณนั้นเพิ่มขึ้นผลลัพธ์คือ บริเวณนั้นดูเป็นสีคล้ำหรือคล้ำปนเขียวหรือสีน้ำตาลคล้ายเป็นฝ้า

2. หลอดเลือดแตก หรือหลอดเลือดสูญเสียความสามารถในการกักกั้นเม็ดเลือด อาจจะเป็นเพราะการอักเสบหรือชอกช้ำ ทำให้เม็ดเลือดจะเข้าไปอยู่ในเนื้อเยื่อเกิด heme ในเม็ดเลือดและในที่สุดเมื่อเม็ดเลือดแตกออก reduced heme ก็จะไปแทรกอยู่ในเนื้อเยื่อ ผลลัพธ์คือ ผิวในบริเวณนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีม่วง และในที่สุดจะเปลี่ยนเป็นสีเขียว และถ้ามีจำนวน melanin เพิ่มขึ้นซึ่งเป็นผลจากการอักเสบของผิวหนังเหนือบริเวณนั้น ก็จะเป็นสีคล้ำคล้ำปนเขียวหรือสีน้ำตาลได้

รอยเข้มบนใบหน้า

สีผิวบนใบหน้าโดยปกติจะ สม่ำเสมอพอๆ กันโดยทั่วไป แต่ในบางกรณีสีผิวในบางบริเวณ อาจเกิดรอยเข้มขึ้น ซึ่งอาจเป็นได้จากหลายโรคและหลายสาเหตุ โดยจะมีลักษณะทางคลินิก พยาธิกำเนิดที่แตกต่างกันไป

ที่มา :  http://www.elib-online.com/doctors2/skin_color01.html